Vaak wordt goed luisteren genoemd als lastigste onderdeel bij het voeren van een dialoog. Ik ervaar dagelijks dat ik zelf en de mensen om mij heen vragen stellen toch lastiger vinden.
Nure (zoon van 11) vertelde vanmorgen over hoe de juf hem aansprak op een bepaald gedrag, waarvan hij juist het tegenovergestelde deed. Ik stelde voor dat hij een volgende keer kon vragen waarom ze dacht dat hij dat gedaan had. En terwijl ik dat zei, besefte ik al hoe moeilijk dat voor hem zou zijn. Omdat er geen gelijkwaardigheid is door de juf-leerling verhouding en omdat hij al geraakt was door de onrechtvaardigheid en zie er dan nog maar een antwoord, laat staan een vraag uit te krijgen. Dus ik vertelde hem gelijk dat het echt ontzettend lastig is om vragen te stellen. De juf was het ook niet gelukt, want anders was zij wel begonnen met een vraag. Dan was hij ook niet zo geraakt geweest, etc…
En gisteren in een telefoongesprek met mijn collega. Dat zag het er zo uit: Collega stelt mij een vraag. | Ik geef mijn antwoord. | Collega reageert daarop door zijn visie te delen. Geen bijzondere situatie. Ik denk dat dit dagelijks bij een ieder aan de orde is. En het gesprek begon zelfs nog met een vraag. Maar bij zijn visie raakte ik wel geïrriteerd en wilde het gesprek stoppen. Dan zou ik hem moeten onderbreken en dat op zich is al niet zo netjes. En waarom was ik eigenlijk geïrriteerd?
- Hij sprak in de we-vorm. Dat doet altijd wat met mij. Vind ik dit ook dan? Of vind jij dat ik dat moet vinden? Ik ken hem en weet dat hij dat niet zo bedoelt en toch raakt het me.
- Ik had op dat moment geen behoefte aan het onderwerp. Was ergens anders mee bezig.
- Het betrof ook onze andere collega. Waarom niet later samen bespreken?
En deze gevoelens en gedachten gaan razendsnel. Aangeleerde manier van reageren is mijn mening delen en ik weet al lang uit ervaring dat dat weinig effectief is. Maar die reactie staat wel altijd paraat! En ook helemaal zonder moeite. Terwijl ik echt even na moest denken over wat er bij mij gebeurde en welke vraag ik dan aan hem wilde stellen. Dus het gesprek haperde eventjes, totdat ik mijn vraag helder had. En het ging nog niet eens over een groot iets!
Gelukkig is onze werkrelatie goed en veilig, zodat ik dit en de pittigere onderwerpen ook allemaal met hem kan delen. Dat is best een uitzonderlijke situatie en dat gun ik echt iedereen in werkend NL. Met interne dialoogpleinen willen wij voor iedereen veilige plekken creëren waar je mag leren vragen te stellen en kan ontdekken wat er echt speelt bij jou en de ander en in de organisatie.